Άγιος Ιωάννης Πατρών: Τί εἶναι ἡ Παλαιὰ Διαθήκη; (β)

Πέμπτη 3 Μαΐου 2018

Τί εἶναι ἡ Παλαιὰ Διαθήκη; (β)

11:15 μ.μ. |

Η ΘΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

π. Δημητρίου Μπόκου

Μέσα στὸν κόσμο ὁ Θεός, κατὰ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, τοποθέτησε τὸν «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσίν» του δημιουργηθέντα ἄνθρωπο, μὲ σκοπὸ νὰ ἄρχει, νὰ εἶναι βασιλεὺς καὶ κύριος ὅλων τῶν ἄλλων κτιστῶν πλασμάτων. «Κατ’ εἰκόνα σὴν καὶ ὁμοίωσιν πλαστουργήσας κατ’ ἀρχὰς τὸν ἄνθρωπον, ἐν Παραδείσῳ τέθεικας κατάρχειν σου τῶν κτισμάτων». Ὁ Θεὸς ὑποσχέθηκε «ἀθανασίαν ζωῆς καὶ ἀπόλαυσιν αἰωνίων ἀγαθῶν», ἂν ὁ ἄνθρωπος τηροῦσε τὶς ἐντολές του. Προκόπτοντας στὸ ἀγαθὸ καὶ ὁμοιούμενος πρὸς τὸν Δημιουργό του ὁ ἄνθρωπος, θὰ ὁδηγοῦσε ταυτόχρονα καὶ τὴν ὑπόλοιπη κτίση στὸν προορισμό της.

Ἀντὶ νὰ φτάσει ὅμως ὁ ἄνθρωπος στὴ θέωση, πραγματοποιώντας τὸ «καθ’ ὁμοίωσιν» μὲ τὴ δύναμη τοῦ «κατ’ εἰκόνα» ποὺ ἔβαλε ἐντός του ὁ Θεός, ἐξέπεσε ἀπὸ τὸν ἀρχικό του σκοπό. Ἀποδέχθηκε ὡς ἀλήθεια τὴν ἀπάτη τοῦ ὄφεως-διαβόλου, ἀθέτησε τὴν ἐντολὴ τοῦ Κτίστου του καὶ ἐξορίσθηκε ἀπὸ τὸν Παράδεισο «εἰς γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθη». Ἔτσι, «διὰ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος». Μὲ τὴν πτώση του ὁ ἄνθρωπος συμπαρέσυρε στὴ φθορὰ καὶ τὴν κτίση ὁλόκληρη, ποὺ «συστενάζει καὶ συνωδίνει» πλέον μαζί του περιμένοντας τὴ μέλλουσα ἀποκατάστασή της (Ρωμ. 8, 19-22).

Ἔτσι, μετὰ τὴν περιγραφὴ τῆς κοσμογένεσης (βλ. ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, ἀρ. φ. 407, Ἰούν. 2017), ἡ Παλαιὰ Διαθήκη παρουσιάζει τὶς ἐνέργειες καὶ τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν παλινόρθωση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου, καθόσον δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ξεχάσει ὁ Θεὸς «τὸ ἔργον τῶν χειρῶν» του. Τὸ σχέδιο αὐτὸ ὀνομάζεται Θεία Οἰκονομία. Περιλαμβάνει ὅλα ὅσα ἔκαμε ὁ Θεὸς «πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως» γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ ἀνθρώπου στὸ «ἀρχαῖον κάλλος», στὴν προοπτικὴ τῆς ζωῆς, μὲ τὴν κατάργηση τοῦ ἔσχατου ἐχθροῦ, τοῦ θανάτου. «Οὐ γὰρ ἀπεστράφης τὸ πλάσμα σου εἰς τέλος ὃ ἐποίησας, ἀγαθέ, οὐδὲ ἐπελάθου ἔργου χειρῶν σου, ἀλλ’ ἐπεσκέψω πολυτρόπως διὰ σπλάγχνα ἐλέους σου», ἀναφωνεῖ ὁ ἅγιος Βασίλειος.

Τὸ σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας ἔχει σὰν κεντρικὸ ἄξονα τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Χριστοῦ. Τὸ προαναγγέλλει συνεσκιασμένα ὁ Θεὸς κατὰ τὴν ἔξωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Παράδεισο, κινούμενος ἀπὸ τὴν ἄμετρη εὐσπλαχνία του, γιὰ νὰ μὴν ἀφήσει χωρὶς ἐλπίδα τὸ ἀγαπημένο του πλάσμα. Ἐν συνεχείᾳ, τὸ φανερώνει διὰ μέσου τῶν γενεῶν ὅλο καὶ πιὸ καθαρά, φροντίζει ἐπιμελῶς γιὰ τὴ σταδιακή του ὑλοποίηση μέσα στὸ ἀνθρώπινο ἱστορικὸ γίγνεσθαι καὶ προετοιμάζει τὸν κόσμο γιὰ τὴν ἀποδοχή του. Ὁ Θεὸς ὁδηγεῖ τὰ πράγματα πρὸς τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου γιὰ νὰ κλίνει τοὺς οὐρανούς, νὰ κατεβεῖ ἀπὸ τὸ μεγαλεῖο του καὶ νὰ ἔλθει στὸν τόπο καὶ τὸν χρόνο τοῦ ἀνθρώπου.

Ἔτσι λοιπόν, ἐνῶ οἱ πάντες ἔχουν ἐκκλίνει ἀπὸ τὴν ὀρθὴ πίστη καὶ ἐξαχρειωθεῖ ὡς πρὸς τὰ ἤθη τους, ὁ Θεὸς διαλέγει ἕναν ἄνθρωπο πιστό, τὸν Ἀβραάμ. Τὸν ξεχωρίζει ἀπὸ τὴ χώρα του καὶ ἀπὸ τὴ συγγένειά του γιὰ νὰ τὸν κάνει «πατέρα πλήθους ἐθνῶν». Τοῦ ὑπόσχεται ὅτι θὰ πληθύνει τὸ σπέρμα του «ὡς τοὺς ἀστέρας τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὡς τὴν ἄμμον τὴν παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης». Καὶ ὅτι θὰ εὐλογηθοῦν «ἐν τῷ σπέρματί» του, δηλαδὴ ἀπὸ κάποιον ἐξαιρετικὸ ἀπόγονό του, τὸν Χριστό, «πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς» (Γεν. 22, 17-18).

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, ἀρ. φ. 408, Ἰούλιος 2017)