Άγιος Ιωάννης Πατρών: Τί είναι η Παλαιά Διαθήκη; (γ)

Δευτέρα 21 Μαΐου 2018

Τί είναι η Παλαιά Διαθήκη; (γ)

11:30 π.μ. |

Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

π. Δημητρίου Μπόκου

Δείχνοντας πίστη στον Θεό που τον κάλεσε, ο Αβραάμ αποβαίνει γενάρχης, μέσω του Ισαάκ, του Ιακώβ και των λοιπών πατριαρχών, ενός ολόκληρου λαού, που θα είναι στο εξής ο εκλεκτός Ισραήλ, ο περιούσιος λαός του Θεού (βλ. ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 408, Ιούλ. 2017). Από αυτόν θα γεννηθεί κατά σάρκα, ως άνθρωπος, ο Χριστός. Ο Θεός συνάπτει Διαθήκη με τον λαό αυτόν, τον αναλαμβάνει με ρητή συμφωνία υπό την προστασία του, για να τον διαφυλάξει στην ορθή πίστη μέχρι να έλθει η ευλογημένη όλων των γενεών, αυτή που ανατέλλει σαν αυγή και είναι ωραία «ως σελήνη, εκλεκτή ως ο ήλιος» (Άσμ. Ασμ. 6, 10), «η αξιωθείσα γενέσθαι μήτηρ Χριστού του Θεού».

Ο εκλεκτός λαός του Ισραήλ εν συνεχεία περιέρχεται σε κατάσταση σκληρής δουλείας υπό τους Αιγυπτίους για τετρακόσια περίπου χρόνια. Ο Θεός αναδεικνύει τον μεγάλο προφήτη Μωυσή αρχηγό τους και τους εξάγει από τη δουλεία στην ελευθερία. Δια μέσου θαυμαστών γεγονότων τους οδηγεί ασφαλώς και τους εγκαθιστά στη Γη της Επαγγελίας, όπως είχε υποσχεθεί στον Αβραάμ. Στο όρος Σινά λαμβάνουν τις πλάκες της Διαθήκης με τις δέκα εντολές, τον θεϊκό νόμο πάνω στον οποίο θα διαμορφωνόταν στο εξής η όλη πνευματική, πολιτική και κοινωνική τους ζωή.

Η σχέση του λαού αυτού με τον Θεό περνάει από ποικίλες διακυμάνσεις. Άλλοτε υπακούει, άλλοτε απειθεί. Ο Θεός πασχίζει με κάθε τρόπο να διαφυλάξει μέσα στη θάλασσα της ειδωλολατρείας μια ανθρώπινη μαγιά που θα παραμείνει πιστή στο όνομά του και στον νόμο του, για να αποτελέσει την ευλογημένη αλυσίδα των αγίων Θεοπατόρων, «εξ ων ο Χριστός το κατά σάρκα». Την άγρυπνη αυτή μέριμνα του Θεού εξυμνεί ο άγιος Βασίλειος στη Θεία Λειτουργία του: «Προφήτας εξαπέστειλας· εποίησας δυνάμεις δια των αγίων σου, των καθ’ εκάστην γενεάν ευαρεστησάντων σοι· ελάλησας ημίν δια στόματος των δούλων σου των προφητών, προκαταγγέλλων ημίν την μέλλουσαν έσεσθαι σωτηρίαν· νόμον έδωκας εις βοήθειαν· αγγέλους επέστησας φύλακας».

Μετά τον προφήτη Μωυσή ο Θεός, με μια ατέλειωτη σειρά αγίων και δικαίων, υπομιμνήσκει συνεχώς τα όρια, μέσα στα οποία οφείλει να κινηθεί ο εκλεκτός λαός του, για να διαφυλάξει αλώβητη την πίστη των πατέρων του. Επιστρατεύονται γι’ αυτό κριτές (Γεδεών, Σαμψών, Ιεφθάε κ.λ.π.), βασιλείς (Δαυΐδ, Σολομών, Εζεκίας κ.λ.π.), προφήτες (Σαμουήλ, Ηλίας, Ελισαίος, Ησαΐας, Ιερεμίας, Δανιήλ, Ιεζεκιήλ κ.λ.π.). Ακόμα και άνθρωποι που δεν είναι κατά πάντα άμεμπτοι, υπηρετούν τη θεία βουλή. «Ο Θεός των πατέρων ημών, ο ποιών αεί μεθ’ ημών», εργάζεται με όλους αυτούς και με κάθε τρόπο αδιαλείπτως για να φέρει εις πέρας το έργο της σωτηρίας του «βασιλείου πλάσματος», του ανθρώπου.

Όλα αυτά, ο νόμος και οι προφήτες, άλλοτε σκιωδώς με υπαινιγμούς, και άλλοτε φανερά, προκαταγγέλλουν τον μέλλοντα να έλθει Λυτρωτή και Μεσσία και περιγράφουν τα όσα μέλλουν να διαδραματισθούν κατά την έλευσή του. Χωρίς αυτόν τον κεντρικό εσωτερικό νοηματικό προσανατολισμό τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, γραμμένα από πολλούς συγγραφείς σε μήκος χρόνου δέκα πέντε σχεδόν αιώνων, θα ήταν ασύνδετα και ακατανόητα.

«Ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» είναι το μυστικό κλειδί της ερμηνείας τους. Ο Χριστός είναι «το πλήρωμα του νόμου και των προφητών». Στο πρόσωπό του εκπληρώνονται όσα από των αιώνων προφητεύθηκαν γι’ αυτόν. Ο Υιός του ανθρώπου πολιτεύεται επί γης όχι εική και ως έτυχε, αλλά «καθώς γέγραπται περί αυτού». Ποιεί τα πάντα «ίνα πληρωθώσιν αι γραφαί».

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 409, Αυγ. 2017)

(Συνεχίζεται)