Την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως οράται και προσκυνείται ο Σταυρός. Η Σταύρωση του Χριστού είναι μυστήριο που δεν θα κατανοηθεί ποτέ σε όλο το βάθος του. Το μυστήριο του Σταυρού διενεργείται από καταβολής κόσμου. Το σταυρικό πάθος του Χριστού και η Ανάσταση είναι η σωτηρία που εργάζεται απ’ αρχής και διά μέσου των αιώνων για χάρη μας ο Θεός «εν μέσω της γης». Τα συγκλονιστικά γεγονότα της σωτηρίας μας, αχώρητα στην πεπερασμένη λογική μας, προλέγονται, προτυπώνονται, προεικονίζονται ποικιλοτρόπως, αλλά και λαμβάνουν χώρα με εξ ίσου ακατανόητο και μυστηριώδη τρόπο για μας.

Μια πολύ πρώιμη προτύπωση του Σταυρού έχουμε απ’ την αρχαία εποχή, όταν ο άνθρωπος ήταν ακόμα κάτοικος της Εδέμ. Ο Θεός έχει φτιάξει τον κόσμο του, τον ουρανό και τη γη με όλο τον διάκοσμό τους. Έφτιαξε τον άνθρωπο και τον εγκατέστησε στον Παράδεισο. Όλα ήταν τέλεια, μα ο Αδάμ ήταν μόνος του. «Ουχ ευρέθη βοηθός όμοιος αυτώ». Τότε ο Θεός «επέβαλεν έκστασιν επί τον Αδάμ, και ύπνωσε». Τον υπέβαλε, θα λέγαμε, σε νάρκωση. Και έγινε η πρώτη εγχείρηση. Ο Θεός αφαίρεσε μία από τις πλευρές του Αδάμ και από την πλευρά αυτή έπλασε την πρώτη γυναίκα, την Εύα. Και την έδωσε στον Αδάμ για σύντροφό του.

Ερχόμαστε τώρα στα γεγονότα του Σταυρού. Ο Χριστός έχει ήδη παραδώσει το πνεύμα του, υπνώττει πάνω στον Σταυρό τον ύπνο του ζωοποιού θανάτου, «σαρκί υπνώσας ως θνητός». Εβραίοι και Ρωμαίοι επείγονται να τελειώνουν με την υπόθεσή του. Μια λόγχη αναλαμβάνει να πιστοποιήσει το γεγονός του θανάτου του. Ένας στρατιώτης «λόγχη την πλευράν αυτού ένυξε. Και ευθέως εξήλθεν αίμα και ύδωρ». Το παράδοξο, όσο και αφύσικο αυτό γεγονός είναι εξόχως πολυσήμαντο. Το αίμα και το ύδωρ παραπέμπουν ευθέως στα δύο βασικά μυστήρια: Στη Θεία Ευχαριστία και το Βάπτισμα. Στην ίδια δηλαδή την Εκκλησία.

Και όπως απ’ το άνοιγμα της πλευράς του Αδάμ εξήλθε η πρώτη παρθένος γυναίκα, η Εύα, έτσι και από το άνοιγμα της θείας πλευράς του Σωτήρος γεννήθηκε η «αγία και άμωμος» παρθένος, η Εκκλησία. Χάριν αυτής σταυρώθηκε και θανατώθηκε ο Χριστός, ώστε με το αίμα του και με το λουτρό του ύδατος (Βάπτισμα), να την καθαρίσει, να την αγιάσει, να την παραστήσει δίπλα του ως νύμφη του ένδοξη, «μη έχουσαν σπίλον ή ρυτίδα ή τι των τοιούτων».

Μέγα όντως, δυσθεώρητο, το βάθος του μυστηρίου του Σταυρού!