Ὁ Χριστὸς τονίζει τὴν τεράστια σημασία τῆς συγχώρησης πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μᾶς ἔφταιξαν καὶ τὴ θεωρεῖ ἀπόλυτη καὶ ἀναντικατάστατη προϋπόθεση γιὰ τὴ δική μας συγχώρηση ἀπὸ τὸν Θεό. Δὲν ὑποτιμᾶ ὅμως καὶ τὰ ἄλλα πνευματικὰ ἀγωνίσματα ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε, ξεκινώντας ἀπὸ τὴ νηστεία, γιὰ τὴν ἀποδέσμευσή μας ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν εὐχαρίστηση τοῦ φαγητοῦ, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κάθε ἄλλη σωματικὴ φιληδονία, καὶ ἐπιπλέον ἀπὸ τὶς ζημιογόνες ἐγωκεντρικὲς προσκολλήσεις τῆς ψυχῆς, μὲ κυρίαρχη τὴν ἐπιθυμία γιὰ πλοῦτο καὶ θησαυρισμό, δηλαδὴ τὴ φιλαργυρία, ποὺ εἶναι κατ’ οὐσίαν εἰδωλολατρία. Ἐν ὄψει λοιπὸν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τὰ ἀνωτέρω ζωτικὰ ἀθλήματα πρόκεινται ἀμέσως ἐνώπιόν μας (Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς).

Εἴθισται βέβαια νὰ τονίζεται ὅτι ἡ νηστεία μόνο ἀπὸ τροφὲς δὲν ἔχει ἀξία, ἂν δὲν συνοδεύεται ἀπὸ τὴν παράλληλη ἄσκηση ἀποχῆς ἀπὸ κάθε κακία. Προσοχὴ ὅμως ἐδῶ! Ἂς μὴ φτάνουμε κατ’ εὐθείαν στὸ ἄλλο ἄκρο, στὴν πλήρη ἀπαξίωση τῆς νηστείας. «Καλὴ καρδιὰ νὰ ἔχεις, λένε μερικοί. Τί νὰ τὴν κάνεις τὴ νηστεία;» Ἔχει μεγάλη ὅμως ἀξία ἡ νηστεία καὶ καθ’ ἑαυτήν. Οὐσιαστικὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ κάθε πνευματικοῦ ἀγώνα. Τὸ πρῶτο βῆμα στὴ σύνολη πνευματικὴ ἄσκηση. Μὲ τὴν ἀποχὴ ἀπὸ τὰ εὐχάριστα φαγητά, μᾶς ἐκπαιδεύει. Μᾶς μαθαίνει πῶς νὰ ἀπέχουμε καὶ ἀπὸ ἄλλες εὐχαριστήσεις. Πῶς νὰ ἔχουμε ὑπὸ ἔλεγχο τὶς ἐπιθυμίες ποὺ μᾶς ὠθοῦν στὴν ἐκτροπὴ ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τὸ πρῶτο μάθημα τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο ἦταν ἡ ἄσκηση τῆς νηστείας. Ὅρισε ἕνα δέντρο στὸν Παράδεισο καὶ εἶπε «οὐ φάγεσθε ἀπ’ αὐτοῦ» (Γεν. 2, 17). Ἀκόμα καὶ ὁ πιὸ ἀδύναμος πνευματικὰ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ καταφέρει σχετικὰ εὔκολα νὰ νηστέψει.

Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος δὲν παρέλειψε νὰ νομοθετήσει στὸ Εὐαγγέλιό του τὰ τῆς νηστείας. Καὶ ἡ Ἐκκλησία τὴν παρέλαβε καὶ τὴν ἔκαμε ἀρχὴ καὶ βάση τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα, καθορίζοντας πότε καὶ πῶς πρέπει νὰ νηστεύουμε μέσα στὸ λειτουργικὸ ἔτος. Πάνω ὅμως ἀπὸ ὅλους τοὺς περὶ νηστείας κανόνες ποὺ διαμορφώθηκαν ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση, ἡ Ἐκκλησία διὰ τῶν θεοφόρων Πατέρων της ὅρισε ἕναν ἀπαράβατο γενικὸ κανόνα γιὰ τὴ νηστεία.

Ποιὸς εἶναι ὁ κανόνας αὐτός; Τὸ ὅτι δὲν παραδίδεται ἕνας καὶ μόνο τρόπος νηστείας. Ἐπειδὴ δὲν ἔχουν ὅλοι τὴν ἴδια ψυχικὴ καὶ σωματικὴ δύναμη, οἱ ἅγιοι Πατέρες δὲν παρέδωσαν ἕναν ἄκαμπτο κανόνα, μιὰ τυφλὴ γενικὴ συνταγὴ νηστείας, ποὺ νὰ ἰσχύει γιὰ ὅλους ἀναγκαστικά. Ὁ καθένας λοιπὸν νηστεύει:

α) ἀνάλογα μὲ τὴν ἡλικία του. Ἀλλιῶς οἱ γέροι, ἀλλιῶς οἱ ἐνήλικες, ἀλλιῶς τὰ παιδιά.

β) ἀνάλογα μὲ τὴν ὑγεία του. Ἀλλιῶς οἱ γεροί, ἀλλιῶς οἱ ἀσθενικοί.

γ) ἀνάλογα μὲ τὴ σωματικὴ ἀντοχὴ καὶ ἰδιοσυγκρασία του. Ἕνα πλῆθος βιολογικοὶ καὶ ψυχολογικοὶ παράγοντες διαμορφώνουν τὴν ἰδιαίτερη φυσικὴ κατάσταση, τὴν κράση τοῦ κάθε ἀνθρώπου.