Ὁ τελώνης καὶ ὁ φαρισαῖος εἶναι οἱ δυὸ ἐμβληματικότερες ἴσως μορφὲς στὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Ἀποτυπώνουν δυὸ ὁριακές, διαμετρικὰ ἀντιμέτωπες μεταξύ τους, καταστάσεις τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Τοῦ ὕψους καὶ τοῦ βάθους. Δυὸ καταστάσεις ποὺ ἡ ἔννοιά τους κινεῖται μὲ ἀνεστραμμένο τρόπο. Αὐτὸ ποὺ ὑψώνεται καὶ φαίνεται σπουδαῖο καὶ τρανὸ στὰ ἀνθρώπινα μάτια, εἶναι κατ’ οὐσίαν μηδαμινὸ γιὰ τὸν Θεὸ καὶ ἀπορριπτέο. Καὶ ἀντιστρόφως. Τὸ χαμηλὸ καὶ ἀσήμαντο γιὰ τὸν κόσμο μπορεῖ νὰ πάρει ἀπροσμέτρητες διαστάσεις στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ.

Τί εἴμαστε οἱ σημερινοὶ Χριστιανοί; Φαρισαῖοι ἢ τελῶνες; Γιὰ τὴν ἀκρίβεια, θὰ λέγαμε καὶ τὸ ἕνα καὶ τὸ ἄλλο, ἢ μᾶλλον οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο. Γιατὶ ἔχουμε πάρει κάτι ἀπὸ τὸν καθένα καὶ μάλιστα τὸ κακὸ καὶ ὄχι τὸ καλό. Πήραμε τὴν καύχηση τοῦ φαρισαίου χωρὶς τὶς ἀρετές του καὶ τὶς ἁμαρτίες τοῦ τελώνη χωρὶς τὴ μετάνοιά του. Καὶ τὴν καύχηση μὲν τοῦ φαρισαίου εὔκολα μπορεῖ νὰ τὴν ἀποκτήσει ὁ καθένας, ἀλλὰ τὶς ἁμαρτίες τοῦ τελώνη; Εἴμαστε τόσο ἁμαρτωλοί;

Ἂς μὴν ἀνατρέξουμε αὐτὴ τὴ φορὰ στὶς προσωπικές μας ἁμαρτίες. Ἂς σταθοῦμε στὴ συλλογικὴ ἁμαρτία μας. Στὸν τόπο μας συντελέστηκε τὶς μέρες αὐτὲς ἕνα φριχτὸ ἀνοσιούργημα. Ψηφίστηκε νομοσχέδιο ποὺ δίνει τὴ δυνατότητα γάμου σὲ ὁμοφυλόφιλα ζευγάρια. Ἂν καὶ ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ τοποθετεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία «εἰς πάθη ἀτιμίας», στὶς αἰσχρότερες ἁμαρτίες (Ρωμ. 1, 26), ὁ ἄνθρωπος ὕψωσε θρασεῖα τὴ φωνή του ὑποστηρίζοντας τὸ ἀντίθετο. Ἀπὸ ἐπίσημα καὶ μὴ στόματα διαφημίστηκε τὸ σκοτάδι γιὰ φῶς. Μὲ ἀναισχυντία εἰπώθηκε ὅτι ἡ σχέση αὐτὴ δὲν εἶναι ἁμαρτία. Ὅτι δὲν ἔχει δίκιο, ὅτι λέει ψέματα ὁ Θεός. Βλασφημήθηκε ἔτσι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀλήθεια, παρουσιάστηκε σὰν σκοτάδι, μεσαίωνας!

Ἀλλοίμονο ὅμως σ’ αὐτοὺς ποὺ λένε τὸ κακὸ καλὸ καὶ τὸ καλὸ κακό. «Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς καὶ τὸ φῶς σκότος, …τὸ γλυκὺ πικρὸν καὶ τὸ πικρὸν γλυκύ» (Ἡσ. 5, 20). Μὰ θὰ πεῖ κανείς, οἱ ἄρχοντες τὸ ψήφισαν, ὄχι ὁ λαός. Ναί, μὰ οἱ ἄρχοντες ποὺ ἔστειλε ἐκεῖ μὲ τὴν παντοδύναμη ψῆφο του ὁ λαός. Οἱ ἄρχοντες τὸ ψήφισαν μὲ τὴν ἀνοχὴ τοῦ λαοῦ. Οἱ ἄρχοντες, μὲ τὴν παθητικὴ στάση, τὴν ἀδιαφορία τοῦ λαοῦ. Οἱ ἄρχοντες, μὲ τὴ συμφωνία τελικὰ τοῦ λαοῦ, ποὺ δὲν τοὺς «ἔκραξε» καὶ δὲν τοὺς ἀνακάλεσε στὶς εὐθύνες τους. Μὲ τὸ χέρι τῶν ἀρχόντων του συνυπέγραψε καὶ ὁ λαός. Ἁμάρτησε ὅλος ὁ λαός.

Οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἐλεύθεροι νὰ ἁμαρτάνουν, μὰ πρέπει νὰ σκέφτονται πολὺ σοβαρὰ ὅταν νομοθετοῦν ἐνάντια στὸν Θεὸ καὶ μετακινοῦν τὰ «ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο οἱ πατέρες» τους (Παρ. 22, 28). Λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Ὅταν παραβαίνει ἕνας ἄνθρωπος μιὰ ἐντολὴ τοῦ Εὐαγγελίου, εὐθύνεται μόνο αὐτός. Ὅταν ὅμως κάτι ποὺ ἀντίκειται στὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου γίνεται ἀπὸ τὸ κράτος νόμος, τότε ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ σὲ ὅλο τὸ ἔθνος, γιὰ νὰ παιδαγωγηθεῖ».

Οἱ Χριστιανοὶ εἴμαστε συνυπεύθυνοι, συνεργοί, συνυπαίτιοι μὲ τὸν ὑπόλοιπο λαὸ καὶ τοὺς ἄρχοντες, στὸν βαθμὸ ποὺ τηρήσαμε τὴν ἴδια στάση μ’ αὐτοὺς καὶ δὲν διαχωρίσαμε τὴ θέση μας. Οἱ εὐθύνες μας εἶναι βαρύτατες σὲ ὅλο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τὶς κεφαλές, ἐπισκόπους, ἱερεῖς μας, μέχρι τὸν τελευταῖο πιστό. Γιὰ τὴ σύμπλευση ἐν πολλοῖς μαζί τους. Γιὰ τὰ μασημένα λόγια, γιὰ τὸν διστακτικό, φοβισμένο, ὑστερόβουλο, εὐθυνόφοβο, μπερδεμένο καὶ ὄχι ξεκάθαρο τελικὰ τρόπο μας.

Μετανοοῦμε καθόλου γι’ αὐτό; Ἢ δὲν νιώθουμε κἂν τέτοια ἀνάγκη;

Ἡ τελωνικὴ ταπείνωση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἔστω καὶ τώρα, δὲν εἶναι ἄσκοπη.