Ὁ Χριστὸς εἶπε κάποτε, ὅτι εἶναι εὐκολότερο νὰ περάσει ἡ καμήλα ἀπὸ τὴν τρύπα τῆς βελόνας, παρὰ νὰ μπεῖ ὁ πλούσιος στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Συμπλήρωσε ὅμως, ὅτι καὶ αὐτὰ ἀκόμα ποὺ φαίνονται ἀνθρωπίνως ἀδύνατα, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ γίνονται κατορθωτά (Λουκ. 18, 24-27). Ἔτσι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς βεβαιώνει μετὰ ἀπὸ λίγο ὅτι ὁ ἀρχιτελώνης Ζακχαῖος, ποὺ εἶχε πλουτίσει ἀπὸ τὴν ἀδικία, σώθηκε. «Σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο» (Κυριακὴ ΙΕ΄ Λουκᾶ).

Μιὰ ματιά, ἕνας λόγος τοῦ Χριστοῦ ἔκανε τὸν μέχρι τότε ἐκμεταλλευτὴ καὶ ἄδικο Ζακχαῖο νὰ καταλάβει, ὅτι ὁ ἀληθινὸς πλοῦτος, ὁ μεγαλύτερος θησαυρός, ὁ πολύτιμος μαργαρίτης, «τὸ ὄντως ἐφετόν», εἶναι μόνο ὁ Χριστός. Καὶ ἀμέσως μοίρασε τὴ μισὴ περιουσία του στοὺς φτωχούς, μὲ τὴν ἄλλη μισὴ διόρθωσε τὶς ἀδικίες του ἀποδίδοντας τετραπλὰ σὲ ὅσους ἀδίκησε καὶ ἐν συνεχείᾳ ἔγινε καὶ αὐτὸς ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ. Ἡ συνάντηση τοῦ Ζακχαίου μὲ τὸν Χριστὸ ἦταν καίριας σημασίας. Ἄλλαξε τὴ ζωή του ἐντελῶς. Λένε ὅμως μερικοί: Τί μπορεῖ νὰ εἶχαν καταλάβει γιὰ τὸν Χριστὸ οἱ ἀπόστολοι ἀπὸ τὴν πρώτη τους συνάντηση μαζί του, ἀφοῦ τοὺς βλέπουμε πολλὲς φορὲς ἀργότερα νὰ εἶναι κατώτεροι τῶν περιστάσεων; Νὰ τὸν ἀρνοῦνται στὸν καιρὸ τοῦ πάθους του; Ἢ νὰ ἐπιζητοῦν ἀξιώματα, νομίζοντας ἐπίγεια τὴ βασιλεία του;

Δὲν ἤξεραν ἄραγε τί τοὺς γίνεται; Ἀντιθέτως! Ὁ Ζακχαῖος καὶ οἱ ἀπόστολοι κατάλαβαν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὅτι βρῆκαν τὸν Μεσσία, «ὃν ἔγραψε Μωυσῆς» (Ἰω. 1, 46). Ὅτι ἀκολουθοῦσαν ὄχι τυχοδιωκτικὰ ἕναν ἁπλὸ περαστικὸ ποὺ βρέθηκε τυχαῖα στὸν δρόμο τους, ἀλλὰ τὸν Υἱὸ «τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» ποὺ τοὺς ἐπέλεξε προσεκτικά (Ματθ. 16, 16). Σὲ ὅλους ὅμως ἀνεξαιρέτως ἡ ἀποκάλυψη δόθηκε σταδιακά. Ἡ θεογνωσία καὶ ἡ πίστη τους αὐξάνονταν προοδευτικά. Κύριε, «πρόσθες ἡμῖν πίστιν», ἔλεγαν (Λουκ. 17, 5). Εἶχαν τὴν καλὴ πρόθεση, ἀλλὰ δὲν μποροῦσαν τὰ πάντα ἐξ ἀρχῆς. «Τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής» (Ματθ. 26, 41). Τοὺς ἔπαιρνε κι αὐτοὺς ἡ κάτω βόλτα. Εἶχαν καὶ τὶς μαῦρες τους. Πόσες φορὲς ὁ Χριστὸς τοὺς «μάλωνε»! «Οὔπω νοεῖτε οὐδὲ συνίετε»; (Μάρκ. 8, 17).

Ἡ πνευματικὴ ἐνηλικίωση ἔρχεται σιγά-σιγά. Μὲ ἀγώνα. Μὲ πτώσεις. Μὲ ἀμφιβολίες. Μὲ κόπο. Ἡ σχέση μὲ τὸν Θεὸ ἔχει τὶς παλινωδίες της. Φυσικὸ καὶ κατανοητό, μιὰ καὶ εἶναι πορεία συνεχὴς ἀπὸ τὴν ἀτέλεια πρὸς τὴν τελειότητα. Χωρὶς τέλος. «Ἀτέλεστος τελειότης» (ἅγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος). Πῶς ὅμως νὰ ξεκινήσει κάποιος μιὰ τέτοια πορεία, ἂν δὲν ἔχει καταλάβει καλὰ τὴν ἀξία της;

Γράφει ὁ ἅγιος Σωφρόνιος: «Μέχρι νὰ ἔρθει ἡ χάρη εἴμαστε ἀσταθεῖς σὲ ὅλα. Παρατηρῆστε τὸν Πέτρο: Ὁμολογεῖ τὴ Θεότητα τοῦ Χριστοῦ μὲ τέτοια, ὅπως φαινόταν, ἀσάλευτη βεβαιότητα· ἀξιώνεται τῆς θεωρίας τοῦ Θαβωρίου Φωτὸς καὶ ἀκούει τὴ φωνὴ τοῦ Πατρός, ποὺ μαρτυροῦσε γιὰ τὸν ἀγαπητὸ Υἱό· ὑπόσχεται ἀμετάθετη πίστη πρὸς τὸν Χριστὸ ἀκόμη καὶ μέχρι θανάτου καὶ πολὺ γρήγορα στὴ συνέχεια, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Γεθσημάνιας νύκτας, ἀλλάζει μικρόψυχα. Ἂν ἔτσι συνέβη μὲ τὸν Πέτρο-«πέτρα», τότε ἐγὼ τρομάζω. Δὲν μὲ ἐγκαταλείπει ἡ συνείδηση τῆς ἀδυναμίας μου, ὡσότου διαβῶ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὰ τελευταῖα ὅρια· ὡσότου μπῶ τελειωτικὰ στὸν χῶρο τοῦ Φωτός, ξεφεύγοντας ἀπὸ τὸ ἐξώτερο σκότος...

Ἀκόμη καὶ στὴ Θεομήτορα ἡ ἀποκάλυψη δόθηκε σταδιακὰ καὶ ὄχι ἀμέσως, σὲ μία στιγμή. Ἂν πάρουμε ὡς ἀρχὴ τὴν ἀποκάλυψη ποὺ Τῆς δόθηκε κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τότε τὸ τέλος της πρέπει νὰ τὸ τοποθετήσουμε στὴν ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ σὲ Αὐτὴν μετὰ τὴν Ἀνάσταση, τὴν Ἀνάληψή Του, καὶ ἔπειτα τὴν Κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐπιπλέον, ἴσως καὶ τὴν ὥρα τῆς Κοιμήσεώς Της, ἔλαβε καὶ νέα προσθήκη σὲ αὐτὸ ποὺ γνώρισε προηγουμένως, καὶ τότε προσέλαβε τὸ πλήρωμα τῆς Θείας Ζωῆς στὸ προσωπικό Της εἶναι» (Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Τὸ μυστήριο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, σ. 44-45 καὶ 67).

Ἡ Παναγία, οἱ ἀπόστολοι, ὁ Ζακχαῖος, εἶχαν τὶς δυσκολίες τους.

Τὶς νίκησαν ὅμως, γιατὶ ἤξεραν ἀπ’ τὴν ἀρχὴ ὅτι ἀκολουθοῦν τὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό. Ἔστω κι ἂν δὲν τὸν γνώριζαν τέλεια καὶ σὲ βάθος ἐξ ἀρχῆς, ἔστω κι ἂν ἔβγαιναν ἐκ τοῦ βυθοῦ τῆς ἀγνοίας σταδιακά.