Παρθενίου   Λαμψάκου

«Νους αυτοπροαίρετος»

(7 Φεβρουαρίου)

του Αρχ. Νικοδήμου Παυλόπουλου

Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

 «Της Ελλησπόντου το κλέος ο της Λαμψάκου φωστήρ, των θαυματουργημάτων, ο λαμπρός εωσφόρος, Παρθενίος ο μέγας πάντας ημάς, συγκαλείται τη μνήμη αυτού, εορτασμόν εκτελέσαι πνευματικόν, ανυμνούντας τον Σωτήρα Χριστόν».

Το μεγαλύτερο μάθημα μας το δίνει σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, ο απαίδευτος και αμόρφωτος κατά κόσμο άγιος Παρθένιος Επίσκοπος Λαμψάκων.

Εκείνο πού ετόνισε ο Απόστολος Παύλος, «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη» βρίσκει στη σημερινή εορτή την απόλυτη εφαρμογή του. «Ουκ εν σοφία και δυνάμει και πλούτω καυχόμεθα, άλλ' εν σοι τη του Πατρός ενυποστάτω Σοφία Χριστέ» λέγει και ο θεοφώτιστος Ιερός Υμνογράφος.

Ο άγιος Παρθένιος, όπως και ο άγιος Σπυρίδων, ήταν τελείως αγράμματος. Γεννήθηκε από το Διάκονο της Μεγαλουπόλεως Χριστόφορο στα χρόνια του ευσεβούς βασιλέως μεγάλου Κωνσταντίνου.

Η αγραμματοσύνη του όμως καθόλου δεν τον εμπόδισεν από τη γνώσι του θελήματος του Θεού. Όπως Ο επίσης αγράμματος άγιος Αντώνιος έμαθε από στήθους την αγία Γραφή και συνέγραψε υπέροχα νηπτικά συγγράμματα, έτσι και ο άγιος Παρθένιος εσπούδασε τις χριστιανικές αρετές και «ηδολέσχει εν τοις δικαιώμασι του Κυρίου».

Το επάγγελμα του ιχθυοπώλη το μετερχόταν όχι σαν βιοποριστικό, αλλά σαν ιεραποστολικό έργο και επάγγελμα. Επρόσφερε δωρεάν τα ψάρια σε όσους καταλάβαινε ότι ήταν πτωχοί και έδειχνε τον πλούτο των χριστιανικών και φιλάνθρωπων του αισθημάτων.

Παράλληλα εφρόντισε να μάθη μερικά γράμματα για να ημπορή να πλησίαση τις πηγές της χριστιανικής πίστεως καλλίτερα. Τον ζήλο του και τον πόθο του να μελετά: και να μαθαίνη το Νόμο του Θεού, αλλά προ παντός τις πολλές και ασύγκριτες αρετές του εξετίμησε και ο Επίσκοπος της Μελιτουπόλεως Φίλιππος και τον εχειροτόνησε Πρεσβύτερο. Ύστερα δε και σχεδόν αμέσως ο Μητροπολίτης Κυζίκου Αχίλλιος τον εξέλεξε και τον εχειροτόνησεν Επίσκοπο της Λαμψάκου του Ελλησπόντου.

Ω αγία και ένδοξος εποχή! Ω! πατέρες ουρανόφρονες και άγιοι! Που είσαστε να ιδήτε ότι σήμερα δεν εκτιμάται η αρετή παρά η μόρφωσις τάχα — αν είναι και αυτή πραγματική — και δεν προάγονται στο επίζηλο του Επισκόπου αξίωμα οι ταπεινοί και δυνατοί στην πίστι και τα έργα κληρικοί εκείνοι, πού γονατίζουν και κατεβάζουν τον ουρανό στη γη αλλά οι διαθέτοντες τα πελώρια πτυχία και διπλώματα αδιάφορο αν είναι άνθρωποι του Θεού ή του κόσμου.

Τον Μητροπολίτη εκείνο, αγαπητοί μου αδελφοί, τον Κυζίκου Αχίλλιο δεν τον εμπόδισαν οι περιορισμένες γραμματικές γνώσεις του Παρθενίου να τον εκλέξη και χειροτόνηση Επίσκοπο, γιατί απέβλεπε στη μόρφωσι της ψυχής του Παρθενίου η οποία ήταν ταμείο παντοδαπης ευσέβειας και γνώσεως και εργαστήριο αγάπης και θαυμάτων.

«Επί τίνα επιβλέψω, άλλ' η επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα μου τους λόγους;» λέγει ο Κύριος στον Προφήτη Ησαΐα. Γι' αυτό και «επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν» του Παρθενίου και όχι μόνο Επίσκοπο τον ανέδειξε, άλλα και θαυματουργό τον κατέστησε και με προφητικό και προορατικό χάρισμα τον επροίκισε.

Ας ακούσωμε λίγα από τα θαύματα του όπως μας τα παραθέτει ο ιερός Υμνογράφος: «Εκ νεαράς ηλικίας θεοφορούμενος, τα των δαιμόνων στίφη, πυρι των προσευχών σου, κατέφλεξας Παμμάκαρ... τους γαρ βωμούς των ειδώλων καταβαλών, ενεούργησας Θεώ σεαυτόν» «Ανακηρύττει σου θαύμα ο ανανήξας ιχθύς, ο αναζήσας άπνους, ο καρπός της ακάρπου αρούρας και αμπέλου, βροχή ικανή των βαφών η επίτευξις, ως θαύματα σου τα έργα Ιερουργέ», «ειδώλων τε κατέστρεψας τα τεμένη, και ήγειρας ναούς εις αίνεσιν του Χριστού» «και η γη τω αυχμώ ξηρανθείσα δέχεται υετούς θαυμαστούς ευφορήσασα» «Προφήτην δείκνυσι τα μέλλοντα φθεγγόμενον».

Εθεράπευσε λοιπόν ο άγιος το μάτι κάποιου άνθρωπου πού του το είχε με το κέρατο μου βγάλει ένας ταύρος. Με την προσευχή του και την ευλογία του εθεράπευσε μια γυναίκα πού έπασχε από καρκίνο. Ένα λυσσασμένο σκυλί πού τον εδάγκασε και τον τραβούσε από τα ιμάτια του εφύσηξε μόνο και τον «απετέφρωσε», άλλον άνθρωπο πού τον είχε πατήσει αμάξι και απέθανε γιατί του είχε σπάσει τη γαστέρα, με την προσευχή του τον ανέστησε και σώο και αβλαβή στους συγγενείς του παρέδωκε. Ακόμη τη γυναίκα του Επισκόπου του πού ακάθαρτο πονηρό πνεύμα την επηρέασε ανεπηρέαστη την κατάστησε, και το εργαστήριο των βαφέων όπου δαίμονας εφώλιαζε και από το έργο τους βαφιάδες παρεμπόδιζε και την επιχείρησι τους κατάστρεφε, από την παρουσία του και την επήρεια του το ελευθέρωσε και τις εργασίες των βαφείων ευλόγησε.

Το λοιπόν, αδελφοί, «μη καυχάσθω ο σοφός εν τη σοφία αυτού, και μη καυχάσθω ο δυνατός εν τη δυνάμει αυτού και μη καυχάσθω ο πλούσιος εν τω πλούτω αυτού, άλλ' ή εν τούτω καυχάσθω εν τω συνιείν και γινώκειν τον Κύριον».

Όσοι διαθέτομε γνώσεις να προσέξωμε γιατί «η γνώσις φυσιοί».

Όσοι δεν διαθέτομε μόρφωσι και παιδεία, ας μην αποκάμωμε ζητώντας την κατά Χριστόν μόρφωσι την ωραιοποίησι και τον εμπλουτισμό του πνεύματος μας και της ψυχής μας.

Την αρετή δηλαδή και μόνο πάνω άπ' όλα τα κοσμικά και υλικά, πάνω και από τη σοφία ακόμη πρέπει να επιδιώκωμε και να πραγματώνωμε για να «εύρωμεν χάριν παρά Κυρίου» Αμήν. 

Απολυτίκιον.

Ήχος α΄ της ερήμου πολίτης.

Ελλησπόντου το κλέος και Λαμψάκου τον Πρόεδρον, Παρθένιον τον μέγαν Ιεράρχην τιμήσωμεν, θαυμάτων γαρ πηγάζει δωρεάς, και παύει ασθενείας χαλεπάς, και καρκίνου απαλλάττει της συνοχής, τους ευλαβώς κραυγάζοντας δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σον, πάσιν ιάματα.

***

ΑΓΙΟΣ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΛΑΜΨΑΚΟΥ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ

Ο Όσιος Παρθένιος καταγόταν από κάποια κωμόπολη της Βιθυνίας και έζησε κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου (324-337 μ.Χ.). Ήταν υιός του διακόνου της Εκκλησίας Μελιτοπόλεως Χριστοφόρου, από τον οποίο διδάχθηκε την Ορθόδοξη Πίστη.

Ο Άγιος από την παιδική του ηλικία προέκοπτε στην αρετή και την ευσέβεια. Ο τρόπος με τον οποίο ο Κύριος αλίευσε τους Αποστόλους, που ήταν ψαράδες, τον έκανε να αγαπήσει την αλιεία. Και όταν έριχνε τα δίχτυα στην Απολλωνιάδα λίμνη ή τα ανέσυρε γεμάτα ψάρια, αισθανόταν ότι εργαζόταν σε ένα από τα πλοιάρια του Αποστόλου Πέτρου ή του Ιωάννου.

Τα χρήματα που εισέπραττε από την πώληση των ψαριών δεν τα κρατούσε για τον εαυτό του αλλά τα μοίραζε στου πτωχούς από αγάπη προς αυτούς. Γι’ αυτό και όταν τον ευχαριστούσαν εκείνος έλεγε: «Διατί με ευχαριστείτε; Δεν έχω καμία τέτοια αξίωση. Μήπως είμαστε ξένοι; Εμείς είμαστε αδελφοί. Τι δε απλούστερο και φυσικότερο από το να βοηθά αδελφός τους αδελφούς;».

Για την ενάρετη αυτού παρουσία ο Επίσκοπος Μελιτοπόλεως Φίλιππος (η Φιλητός) τον χειροτόνησε Πρεσβύτερο. Αργότερα ο Επίσκοπος Κυζίκου Αχίλλιος (ή Ασχόλιος) τον χειροτόνησε Επίσκοπο Λαμψάκου.

Η αρετή και η ευσέβεια που έκρυβε στην ψυχή του ήταν τόσο πολύ μεγάλη, ώστε ο Θεός τον προίκισε με το χάρισμα της θαυματουργίας, για να μπορεί να εκδιώκει τους δαίμονες από τους ανθρώπους και να θεραπεύει κάθε είδους ασθένεια. Γι’ αυτό προσφεύγουν σε αυτόν ιδιαίτερα οι πάσχοντες από την επάρατη νόσο του καρκίνου. Ο Άγιος ήταν ο πράος, ο υπομονετικός, ο φιλόξενος, ο μακρόθυμος, ο άγγελος της ομόνοιας, ο ενθαρρύνων τους μετανοούντες, ο πρόθυμος για το ποίμνιό του.

Ο Όσιος Παρθένιος κοιμήθηκε με ειρήνη. Τμήμα της τιμίας κάρας αυτού φυλάσσεται στην ιερά μονή Μακρυμάλλη, της ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος.

Απολυτίκιο έτερο. Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.

Τω μύρω του Πνεύματος, ποιμήν Λαμψάκου οφθείς, την θείον ενέργειαν, παρά Θεού δαψιλώς, θαυμάτων επλούτησας, δαίμονας απελαύνειν, ασθενούντας ιάσθαι, νόσους αποδιώχειν, και πληρούν τας αιτήσεις, Παρθένιε Ιεράρχα, των προσιόντων σοι.

Κοντάκιον. Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον

Των θαυμάτων είληφας, την θείαν χάριν θεόφρον, Ιερέ Παρθένιε, θαυματουργέ θεοφόρε, άπαντα τα των πιστών πάθη αποκαθαίρων, πνεύματα της πονηρίας Πάτερ ελαύνων, διά τούτό σε υμνούμεν, ως μέγαν μύστην Θεού της χάριτος.