Ὁ μέγας Γρηγόριος Δέρκων, ὁ ἀπό Λακεδαιμονίας καί Βιδύνης, κατήγετο ἀπό τήν Ζουμπάτα τῶν Πατρῶν.

Ἐχειροτονήθη εἰς ἡλικίαν 27 ἐτῶν, Μητροπολίτης Λακεδαιμονίας, εἰς διαδοχήν τοῦ Ἁγίου Ἐθνοϊερομάρτυρος Ἀνανίου Λαμπάρδη, τοῦ ἐκ Δημητσάνης.

Φυλακισθείς εἰς Τρίπολιν ὑπό τῶν Τούρκων γιά τήν ἐθνικοθρησκευτική του μεγάλη δράση καί διασωθείς ἐκ βεβαίου θανάτου, διέφυγε τάς τῶν βαρβάρων ἐνέδρας διασωθείς καί πάλιν, ὣστε νά τοποθετηθῇ, ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, Μητροπολίτης Βιδύνης (τῆς Βουλγαρίας), ὃπου καί πάλι ἀγωνίστηκε ὑπέρ τῶν ἱερῶν καί Ὁσίων τοῦ Γένους μας ἐπικηρυχθείς εἰς θάνατον , ὑπό τοῦ Σουλτάνου. Διασωθείς ἐκ δευτέρου, ἐτοποθετήθη Μητροπολίτης Δέρκων τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὃπου ἒλαμψε ὡς ἀστήρ φαεινός καί διέπρεψε ὡς ἀνδρεῖος καί ἑλληνοπρεπής Ὀρθόδοξος Ἱεράρχης καί ὁ πρῶτος καί ἂριστος ἐκ τῶν συνεργατῶν τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἐθνοϊερομάρτυρος Πατριάρχου, Γρηγορίου τοῦ Ε’.

Στίς 10 Ἀπριλίου 1821 ἀπηγχονίσθη ὁ Πατριάρχης Ἃγιος Γρηγόριος ὁ Ε’, στίς 3 Ἰουνίου τοῦ ἰδίου ἒτους ἀπηγχονίσθη, ὁ ἃγιος Γρηγόριος Δέρκων, μετά τῶν συνδεσμοτῶν του ἁγίων Ἀρχιερέων, οἳτινες τιμῶνται ὡς ἃγιοι, καταταγέντες τό ἒτος 2021, εἰς τάς δέλτους τῶν Ἁγίων.

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Δέρκων ἑορτάζεται λαμπρῶς εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τοῦ Πολιούχου τῶν Πατρῶν Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, κατ’ ἒτος, στίς 3 Ἰουνίου. Ἐκεῖ τεθησαύρισται ἱερά εἰκών τοῦ Ἁγίου.

Στό χωριό του, στή Ζουμπάτα, ἀνέρχεται κατ’ ἒτος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. Χρυσόστομος, τήν δευτέρα Κυριακή τοῦ Ἰουλίου, γιά τούς ἐκεῖ ἑορτασμούς τοῦ Ἁγίου.

Ὁ Σεβασμιώτατος, καί ἐφέτος, ἐτέλεσε τήν Θεία Λειτουργία, στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ζουμπάτας, τήν Κυριακή 9.7.2023 καί ἐκήρυξε τόν θεῖο λόγο ἐν πληθούσῃ Ἐκκλησίᾳ ἀναφερθείς στό μαρτύριο τοῦ τιμωμένου ἁγίου καί στήν σημασία τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς μνήμης του γιά τήν ἐποχή μας καί τήν Πατρίδα μας.

Ἐν συνεχείᾳ προέστη τῆς ἱερᾶς Λιτανείας, τῆς Εἰκόνος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, ἡ ὁποία Λιτανεία, κατέληξε στόν τόπο, ὃπου ὁ Σεβασμιώτατος ἒστησε τήν προτομή τοῦ Ἁγίου (πρό τῆς ἁγιοκατατάξεώς του). Ἐκεῖ ἀνεπέμφθη δέησις καί κατετέθησαν στέφανοι.

Ὁ Σεβασμιώτατος εὐχαρίστησε ἰδιαιτέρως τόν πολιτιστικό Σύλλογο Μοίρα-Ζουμπάτας «Η ΘΑΝΑ» γιά τήν συνεργασία μαζί του, γιά τήν ἀνάδειξη τῆς τοπικῆς ἱστορίας καί τῆς μεγάλης καί μαρτυρικῆς μορφῆς τοῦ Γρηγορίου Δέρκων καί ἰδιαιτέρως τόν Πρόεδρο κ. Κωνσταντῖνο Ἀγγελόπουλο.

Στή Ζουμπάτα καί πλησίον τῆς προτομῆς τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Δέρκων, ἀνεγείρεται ὁ πρῶτος πρός τιμήν του Ἱερός Ναός, τόν ὁποῖον ἐθεμελίωσε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας καί Σπάρτης κ. Εὐστάθιος, εὐλαβῶς προσκληθείς πρός τοῦτο ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ. Χρυσοστόμου, ἀφοῦ ὁ Σεβασμιώτατος Σπάρτης, τυγχάνει διάδοχος, τόσον τοῦ ἁγίου Ἐθνοϊερομάρτυρος Ἀνανίου, ὃσον καί τοῦ ἐπίσης Ἁγίου Ἐθνοϊερομάρτυρος Γρηγορίου Δέρκων, τοῦ ἀπό Λακεδαιμονίας.

Στίς ἑορταστικές καί λατρευτικές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Δέρκων συμμετεῖχαν οἱ Ἀντιπεριφερειάρχες Παναγιώτης Παπαδόπουλος καί Ἀνδρέας Φίλιας, ἡ Ἀντιδήμαρχος κ. Ἀναστασία Τογιοπούλου, ἡ ὁποία ἓλκει τήν καταγωγή της ἀπό τή Ζουμπάτα καί ἒχει χρηματίσει Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου Μοῖρα- Ζουμπάτας «Η ΘΑΝΑ» μέλη Ἐκπολιστικῶν Συλλόγων, μέ παραδοσιακές ἐνδυμασίες καί πλῆθος εὐλαβῶν Χριστιανῶν.

Μετά τήν Λιτανεία, στήν βρύση τῆς Ζουμπάτας κάτω ἀπό τά εὐσκιόφυλλα πλατάνια, οἱ νέοι καί οἱ νέες τῶν πολιτιστικῶν καί παραδοσιακῶν Συλλόγων παρουσίασαν ὡραιότατο πρόγραμμα μέ παραδοσιακούς χορούς.