«Κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον». Ὁ καλὸς Σαμαρείτης περιποιεῖται τὸν πεσμένο στὴ μέση τοῦ δρόμου κατατραυματισμένο ἄνθρωπο δένοντας τὰ τραύματά του, ἀφοῦ πρῶτα τὰ πλένει καὶ τὰ περιποιεῖται μὲ λάδι καὶ κρασὶ (Κυριακὴ Η΄ Λουκᾶ).

Ὁ καλὸς Σαμαρείτης εἶναι ὁ Χριστός. Τὸ ἔλαιον συμβολίζει τὸ ἔλεος, τὴν εὐσπλαχνία, τὴν ἀγάπη του. Ἀπὸ τὸ μέγα ἔλεός του κινούμενος, ἦλθε νὰ ἀναζητήσει τὸν ἐκπεσόντα Ἀδάμ. «Τὸ ἐμὸν πλάσμα οὐ θέλω ἀπολέσθαι». Ἡ διάθεση τοῦ Θεοῦ ἔναντι τοῦ πλάσματός του ἦταν πάντα «ἔλεος ἀμέτρητον καὶ φιλανθρωπία ἄφατος». Ὁ Θεὸς αὐτοπροσαγορεύεται μάλιστα μὲ τὰ ὀνόματα αὐτά, ποὺ δὲν δείχνουν ἁπλῶς κάποιες ἰδιότητές του, ἀλλὰ αὐτὴ τὴν ἐσώτατη οὐσία του.

Ὅταν ὁ Μωυσῆς διαλεγόταν μὲ τὸν Θεὸ στὸ ὄρος Σινᾶ, ζήτησε καὶ μιὰ προσωπικὴ χάρη. Νὰ τὸν δεῖ μὲ τὰ μάτια του. «Ἐμφάνισόν μοι σεαυτόν». Ὁ Θεὸς τοῦ εἶπε ὅτι αὐτὸ δὲν γίνεται. «Οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται». Βρῆκε ὅμως μιὰ μέση λύση γιὰ χάρη τοῦ Μωυσῆ, ποὺ τὸν ἀγαποῦσε «παρὰ πάντας ἀνθρώπους». Νὰ τὸν σκεπάσει μὲ τὴν παλάμη του σὲ μιὰ ὀπὴ τοῦ βράχου, νὰ περάσει ὁ Θεὸς μὲ τὴ δόξα του καὶ μετὰ νὰ σηκώσει τὸ χέρι του. «Τότε», τοῦ λέει, «θὰ δεῖς “τὰ ὀπίσω μου, τὸ δὲ πρόσωπόν μου οὐκ ὀφθήσεταί σοι”». Τοῦ εἶπε ὅμως καὶ κάτι πολὺ σημαντικό. Τὴ στιγμὴ ἐκείνη «καλέσω τῷ ὀνόματί μου». Θὰ ἀπαγγείλω, θὰ ἀκούσεις προφερόμενο τὸ ὄνομά μου. Πράγματι ὁ Μωυσῆς ἄκουσε κατὰ τὴν ἔνδοξη ἐκείνη θεϊκὴ διέλευση, προφερόμενο ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο, τὸ ὄνομα ποὺ διάλεξε γιὰ τὸν ἑαυτό του: «Θεὸς οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινὸς» (Ἐξ. 33, 18-34, 10).

Ἀποκορύφωμα τῆς θείας εὐσπλαχνίας εἶναι ἡ ἐπίμονη, ἐπώδυνη, θυσιαστικὴ ἀναζήτηση τοῦ περιπεσόντος στοὺς νοητοὺς ληστές-δαίμονες ἀνθρώπου. Ἀπὸ τὸν οὐρανό, τὴν Ἄνω Ἱερουσαλήμ, ὁ Χριστὸς κατέρχεται στὴν Ἱεριχώ, στὸν κατακλυσμὸ τῆς ἁμαρτίας. Σηκώνει τὸν ἡμιθανῆ τραυματία, τὸν φέρνει στὸ πανδοχεῖο τῆς Θείας Χάρης γιὰ θεραπεία. Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται τώρα νὰ προβεῖ στὴν ἴδια κίνηση. Νὰ πάρει στοὺς ὤμους του κάθε πληγωμένο ποὺ συναντᾶ στὸν δρόμο του. Νὰ ἐνεργεῖ κατὰ τὸν τρόπο τοῦ Χριστοῦ. Χαρίζοντας σὲ ὅλους τὴν ἴδια εὐσπλαχνία, τὸ μέγα ἔλεος. Ἀλλιῶς ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ θὰ μείνει γι’ αὐτὸν ἀνενεργή.

Διαβάζουμε στὸ Γεροντικὸ γιὰ ἕναν ἅγιο ἡγούμενο, ποὺ εἶχε τόση ἀγάπη στοὺς μοναχούς του, ὥστε προσευχόταν στὸν Θεὸ νὰ τοὺς βάλει ὅλους στὸν Παράδεισο μαζί του. Κάποτε τὸν κάλεσαν στὴ γιορτὴ μιᾶς κοντινῆς μονῆς. Ἔστειλε μπροστὰ τοὺς μοναχούς του, μετὰ ἀκολούθησε κι αὐτός. Καθ’ ὁδὸν οἱ μοναχοὶ συνάντησαν ἕναν πληγωμένο. Τὸν εἶχε ρίξει τὸ ἄλογό του καὶ ἔφυγε. Ζήτησε τὴ βοήθειά τους. Μὰ ἐκεῖνοι τοῦ εἶπαν: «Πεζοὶ εἴμαστε κι ἐμεῖς, τί νὰ σοῦ κάνουμε; Βιαζόμαστε κιόλας». Σὲ λίγο, νά σου καὶ ὁ ἡγούμενος. Ἀκούγοντας τὴν ἱστορία του, λυπήθηκε καὶ τοῦ εἶπε: «Μὰ δὲν πέρασαν ἀπὸ ἐδῶ νωρίτερα κάποιοι μοναχοί;» «Ναί», εἶπε ὁ πληγωμένος, «ἀλλὰ εἶπαν πὼς ἦταν πεζοὶ καὶ βιάζονταν». Ὁ ἡγούμενος εἶπε: «Δὲν φεύγω, ἂν δὲν σὲ σηκώσω». Τὸν ἔσυρε λίγο σὲ ἕνα μικρὸ βράχο καὶ τὸν φορτώθηκε μὲ κόπο στοὺς ὤμους του. Στὴν ἀρχὴ τοῦ φάνηκε πολὺ βαρύς, μὰ καθὼς προχωροῦσε, ὅλο καὶ ἐλάφρυνε. Στὸ τέλος δὲν ἔνιωθε κανένα βάρος. Γυρίζοντας νὰ δεῖ τί συμβαίνει, τὸν βλέπει νὰ ἀνεβαίνει στὸν οὐρανό, ἐνῷ συγχρόνως τοῦ φώναξε: «Πάτερ, ἂν θέλεις νὰ βάλω στὸν Παράδεισο τοὺς μοναχούς σου, ὅπως μοῦ ζήτησες, δίδαξέ τους πρῶτα νὰ μιμοῦνται τὴ ζωή σου».

Θέλεις «αἰώνιον ζωὴν καὶ μέγα ἔλεος»; Σπλαχνίσου πρῶτα ἐσὺ ὅποιον ἔχει ἀνάγκη.