Άγιος Ιωάννης Πατρών: Συγγνώμη, μια λέξη

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2023

Συγγνώμη, μια λέξη - κλειδί...

10:50 μ.μ. |

Είναι κάποιες λέξεις μικρές πού όμως όταν βγαίνουν από το στόμα μας μπορούν να κάνουν θαύματα, ν' ανοίξουν τις καρδιές των ανθρώπων, ν' ανοίξουν τούς ορίζοντες τους, κόσμους ολόκληρους θησαυρών πολύτιμων και ζηλευτών. Είναι λέξεις -κλειδιά.Τέτοια είναι και ή λέξη «συγγνώμη». Μια λέξη - κλειδί, κλειδί δυσεύρετο δυστυχώς τις περισσότερες φορές. Γιατί;

Περνούμε συχνά κάποιες ώρες δύσκολες στη ζωή μας, ώρες πού κυριαρχεί ή κόπωση, ή ένταση των νεύρων, ή βιασύνη και ή αδημονία. Είναι ώρες πού ή σκέψη δεν είναι νηφάλια, πού χάνουμε την ψυχραιμία και τον έλεγχο του εαυτού μας. Τότε μπορεί να συμβεί κάτι, πού να μας φορτίσει περισσότερο και να φερθούμε στον πλησίον μας με τρόπο πού μια άλλη ώρα δεν θα φερόμασταν. Εκείνος διαμαρτύρεται, εμείς ανάβουμε περισσότερο, δεν θέλουμε να παραδεχθούμε το λάθος μας, ή ατμόσφαιρα φορτίζεται, ταράζονται οι ψυχές μας.

Άλλοτε συμβαίνει να κάνουμε από απροσεξία ή από άγνοια κάποιο λάθος, μικρό ή μεγαλύτερο, και να το καταλάβουμε αμέσως ή και αργότερα. Και μπορεί το λάθος αυτό να το αντιλαμβάνονται οι άλλοι, να έχει πιθανώς και επιπτώσεις στη ζωή τους, να τούς επηρεάζει αρνητικά. Και εμείς να μη θέλουμε να το παραδεχθούμε. Να προσπαθούμε να το συγκαλύψουμε. Να το σκεπάζουμε με δικαιολογίες. Αυτό βέβαια δεν επιτρέπει την ειρήνη να έλθει ανάμεσα μας. Αντίθετα προκαλείται αναστάτωση, απομακρύνονται μεταξύ τους οι ψυχές.

Ποιά ή αιτία αυτών των δυσάρεστων καταστάσεων;

Κάθε ταραχή της ψυχής έχει τη ρίζα της στη φιλαυτία μας. Είναι ό εγωισμός πού δεν επιτρέπει να παραδεχθούμε το λάθος μας. Γιατί ή παραδοχή ενός λάθους δεν μας κατεβάζει μόνο στην εκτίμηση των άλλων. Μας ρίχνει κυρίως στα μάτια του ίδιου του εαυτού μας, καταστρέφει την καλή εικόνα πού θέλουμε να διατηρούμε μέσα μας για τον εαυτό μας. Πιστεύουμε ότι έχουμε χαρίσματα, αρετές, είμαστε ικανοί και ταλαντούχοι. Και κάθε περιστατικό πού φανερώνει τα αντίθετα μας είναι δυσάρεστο. Διότι αποδεικνύει ότι έχουμε και αδυναμίες, κάνουμε σφάλματα και δεν είμαστε τόσο τέλειοι όσο νομίζουμε. Και ή άμυνα αρχίζει από το εσωτερικό μας. Δεν θέλουμε να αποδεχθούμε μέσα μας την ιδέα της αδυναμίας μας. Υπερασπιζόμαστε μια εικόνα ιδανική για τον εαυτό μας. Και όταν ή αμείλικτη πραγματικότητα με αλλεπάλληλα κτυπήματα χαλάει αυτή την εικόνα, όταν, μην μπορώντας να κάνουμε διαφορετικά, καταλαβαίνουμε την αδυναμία και τα λάθη μας, τότε αρχίζει το θέατρο προς τα έξω. Τότε υπερασπιζόμαστε στα μάτια των άλλων μια ψεύτικη εικόνα του εαυτού μας. Καταλαβαίνουμε το λάθος μας, αλλά δεν το ομολογούμε, βλέπουμε ότι κάποια πράξη μας είναι λανθασμένη, αλλά δεν το παραδεχόμαστε. Και περιπλέκονται τα πράγματα, δημιουργούνται δυσάρεστες καταστάσεις και βασανίζονται οι ψυχές.

Πόσο δύσκολο φαίνεται αυτό πού συγχρόνως είναι και πολύ απλό! Το κάνει δύσκολο ό εγωισμός μας. Το αποδεικνύει απλό ή ταπείνωση. Όταν απλά ό άνθρωπος αναγνωρίσει την αδυναμία και την άγνοια του, τότε εύκολα μπορεί να παραδεχθεί τα λάθη του. Τότε εύκολα μπορεί να ζητήσει τη συγχώρηση των άλλων. Το ζητεί ό Κύριος. "Όταν «ό αδελφός σου έχει τι κατά σού», λέγει στην επί τού "Ορους ομιλία, όταν ό πλησίον σου έχει κάτι εναντίον σου, «ύπαγε πρώτον διαλλάγηθι τω άδελφώ σου», πήγαινε πρώτα να συμφιλιωθείς με τον αδελφό σου, και μετά να προσφέρεις το δώρο σου στον θεό (Ματθ. ε' 23-24). Τόσο πολύ θέλει τη συμφιλίωση, τη συνδιαλλαγή. Και σ' αυτό βοηθεί ή αναγνώριση του λάθους μας, ή αίτηση της συγγνώμης.

Συγγνώμη... Και αμέσως πέφτει ή ένταση. Αποφορτίζεται ή ατμόσφαιρα. Έρχεται ή ηρεμία ανάμεσα μας. Όταν οι φίλοι συμβεί να ψυχρανθούν μεταξύ τους, όταν οι σύζυγοι στις ώρες του κόπου φορτίζονται και είναι έτοιμοι να επιρρίψουν ό ένας στον άλλο τις ευθύνες, όταν τα παιδιά διαμαρτύρονται ότι οι γονείς δεν τα καταλαβαίνουν και οι γονείς ότι τα παιδιά τούς αδικούν, μπορούμε να σκεφθούμε όλοι πιο ψύχραιμα. Και στη δύσκολη ώρα να βρούμε το μερίδιο της δικής μας ευθύνης για την άσχημη κατάσταση πού δημιουργήθηκε, να επισημάνουμε το δικό μας λάθος. Και να ζητήσουμε να μας συγχωρήσουν οι άλλοι γι' αυτό, να πούμε ειλικρινές και ταπεινό το «συγγνώμη». Ακόμη και οι μεγαλύτεροι προς τους μικρότερους. Αυτό είναι ακόμη πιο ταπεινό και διδακτικό, συγκινεί και φέρνει πιο γρήγορα την εκτόνωση.

Να ζητήσει συγγνώμη ό πατέρας από το παιδί! Κοίταξε, θα πει ασφαλώς μέσα του ό ανυπότακτος έφηβος, ό πατέρας ταπεινώθηκε. Παραδέχθηκε το λάθος του και μου ζητεί συγγνώμη, σαν να είναι ίσος.

Όταν δεν δεχόμαστε το λάθος μας, όταν επιμένουμε να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας, τότε και ό άλλος ακολουθεί παρόμοια τακτική. Δεν παραδέχεται και εκείνος. Ό εγωισμός του ενός εγείρει τον εγωισμό του άλλου. Ή ένταση αυξάνει και από τις δύο πλευρές. Δύο εγωισμοί συγκρούονται.

Όταν όμως ό ένας υποχωρήσει και κάνει την κίνηση της συνδιαλλαγής, τότε σπεύδει και ό άλλος. Ή ταπείνωση του ενός γεννά την ταπείνωση του άλλου. Είμαστε τότε, όπως λέγει ό απόστολος Πέτρος, «άλλήλοις ύποτασσόμενοι» (Α' Πέτρ. ε' 5). Και τη συγγνώμη του ενός ακολουθεί ή συγγνώμη του άλλου. «Έμενα να με συγχωρείς. Και εγώ δεν σου φέρθηκα καλά. Έφταιξα και εγώ». Κυριαρχεί έτσι ή ποθητή ειρήνη. Επικρατεί ή αγάπη, έρχεται ό Θεός ανάμεσα μας. Ανοίγουν οι καρδιές, ανοίγουν οι ορίζοντες. Όλα ανοίγουν με τη λέξη - κλειδί, με μια απλή αλλά ειλικρινή συγγνώμη.