Μαρτυρίες ἀπό τά μετόπισθεν
Ὅλοι ἔχουμε ἀκούσει προφορικές μαρτυρίες ὅτι οἱ ναοί τότε κατακλύζονταν ἀπό πλήθη ἀνδρῶν, γυναικῶν καί παιδιῶν γιά νά ψάλουν τήν Παράκληση στήν Παναγία.
Ἀπό ἐπιστολές Ἑλληνίδων πρός τούς στρατευμένους δικούς τους:
«Ὁ Σταβρόσμας καὶ ἡ προσεφχί μας ἡνε διὰ τὴν Νίκη, ἡνε γιασὰς τὸ κανδίλι μου τὸ λιβάνι ὅπου λιβανίζο καὶ προσέφχομε. Κλέο καὶ λέω νὰ σᾶς σόση ὁ Θεός».
«…Στήν καρδιὰ τῆς μάννας δύο αἰσθήματα παλεύουν, τῆς Πατρίδος καὶ τῆς μάν­νας, ἀλλά, παιδί μου, ὁμολογῶ ὅτι πρῶτα ἀνήκεις εἰς τὴν Πατρίδα σου καὶ ὕστερα εἰς ἐμὲ καὶ γενηθήτω τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου…».
«Βαφτίσαμε τὸ παιδάκι μας καὶ τοῦ δώσαμε τὸ ὄνομα: Στράτος -Νικηφόρος».
«Κοιμᾶμαι, ξυπνῶ κι᾿ ὁ νοῦς μου εἶναι… στὸν πόλεμο. Κι᾿ ἡ προσευχή μου εἶναι πάν­τα νά νικήσουμε. Ἔτσι ἀρχίζω κι᾿ ἔτσι τελειώνω μπροστά στό εἰκόνισμα τῆς Με­γαλόχαρης»[2]. 

«Ὁ κ. Τσοῦρνος, τῆς Ἑταιρίας Ἑλληνικοῦ Τύπου, εἶχε προτείνει νὰ ἀποσταλῇ ἡ εἰ­κὼν τῆς Παναγίας τῆς Τήνου εἰς τὸ μέτωπον… Διότι τὰ ὅπλα τὰ ἑλληνικὰ ἀντιμε­τωπίζουν τὴν συνέχειαν τῆς ἐπιθέσεως ἡ ὁποία ἤρχισεν ἐναντίον τῆς Παναγίας τὴν 15ην Αὐγούστου εἰς τὴν Τῆνον. Κάποιος ἄλλος εἶχε διατυπώσει ἄλλην ἰδέαν: 

Νὰ γί­νουν ὁμοιότυπα τῆς εἰκόνος τῆς Τήνου ἐν σμικρῷ καὶ νὰ σταλοῦν εἰς ὅλους τοὺς στρα­τιώτας μας, μὲ χαραγμένην μάλιστα τὴν ἡμερομηνίαν 15 Αὐγούστου 1940…  Ἡτοίμασε εἰκονίτσες-φυλακτά, πιστὰ ὁμοιώματα τῆς Παναγίας τῆς Τήνου. Τὰ μετέφερεν εἰς τὴν Τῆνον διὰ νὰ εὐλογηθοῦν, καὶ θὰ τὰ στείλῃ εἰς τοὺς στρατιώτας τοῦ μετώπου. Πρά­γματι δὲν ὑπάρχει καλύτερον φυλακτὸ καὶ ἱερώτερον ἐνθύμιον ἀπὸ αὐτὸ διὰ τοὺς στρατιώτας μας…»[3].
Τηλεγράφημα τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Ἱδρύματος τῆς Εὐαγγελίστριας στήν Τῆνο πρός τόν πρωθυπουργό Ἰω. Μεταξᾶ: «Σήμερον τὴν ἕκτην Δεκεμβρίου καὶ περὶ ὥραν 3 μ.μ. ὁ λαὸς τῆς πόλεως καὶ τῆς νήσου Τήνου, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ἱερὸν κλῆρον, προσῆλθεν πλήρως σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις εἰς τὸν ἱερὸν ναὸν τῆς Εὐαγγελιστρίας καὶ ἐτέλεσε πάνδημον δέησιν ὑπὲρ κατισχύσεως τῶν Ἑλληνικῶν ὅπλων εἰς τὸν ἀναληφθέντα ἱε­ρὸν ἀγῶνα… Ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ ἱεροῦ ἱδρύματος Εὐαγγελιστρίας… ἀνέ­γνωσεν εἰς ἐπήκοον τοῦ συνηγμένου λαοῦ… ψήφισμα τῆς Διοικούσης Ἐπιτροπῆς τοῦ ἱδρύματος τούτου, ὅπερ ἐγένετο δεκτὸν μὲ ἐπευφημίας καὶ συγκινητικὰς ἐκδηλώσεις καὶ διὰ τοῦ ὁποίου ἐκχωρεῖ, μεταβιβάζει καὶ θέτει εἰς τὴν διάθεσιν τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος (=Ἰω. Μεταξᾶ)… ὅλα τὰ ἐν τῷ ἱερῷ ἱδρύματι τῆς Εὐαγγελιστρίας ὑπάρ­χοντα ἀναθήματα καὶ τιμαλφῆ ἀντικείμενα καὶ κοσμήματα παντὸς εἴδους… πρὸς ἐνί­σχυσιν τοῦ ἐθνικοῦ μας ἀγῶνος».
Μερικές μέρες ἀργότερα οἱ ἐφημερίδες ἀνακοινώνουν ὅτι ὁ Διοικητής τῆς Τραπέ­ζης Ἑλλάδος ἐπιστρέφει τά ἀφιερώματα τῆς Τήνου στό ναό καί τά ἀφιερώνει ἐκ νέου. Τό πόσο τῆς ἀξίας τους, 5.000.000 δρχ., θά τό δώσει ἡ Τράπεζα στήν Κυβέρνηση γιά τόν Ἀγώνα[4]!

[1] Μαρτυρίες 40-41, σελ. 26, 29, 276· 25, 27.
[2] ὅ.π. 268.
[3] Νέα Ἑλλὰς 22-12-1940· ὅ.π. 25.
[4] Νέα Ἑλλὰς 8-12-1940 καί Ἡ Πρωΐα 11-12-1940· ὅ.π. 24.