Άγιος Ιωάννης Πατρών: Άσκηση, η μητέρα του αγιασμού...

Κυριακή 18 Μαρτίου 2018

Άσκηση, η μητέρα του αγιασμού...

11:26 μ.μ. |

Βασικό χαρακτηριστικό που διακρίνει τον αγώνα μας κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή είναι η νηστεία, που είναι ένας περιορισμός και μερική στέρηση των τροφών. Ανήκει και αυτή σ’ έναν ευρύτερο κύκλο ειδικών αγωνισμάτων της συγκεκριμένης περιόδου, που συνήθως τον ορίζουμε ως άσκηση.

Πάντοτε η άσκηση χαρακτηρίζει τη ζωή του Ορθόδοξου πιστού· περισσότερο τις περιόδους της νηστείας. Η Ορθοδοξία είναι στη φύση της ταπεινή και ασκητική.

Παραδείγματα ασκήσεως

Ο Κύριος ασκήτευσε «νηστεύσας ημέρας τεσσαράκοντα και νύκτας τεσσαράκοντα» (Ματθ. δ 2). Και «ην διανυκτερεύων εν τη προσευχή του Θεού» (Λουκ. ς 12). Όλη η μέρα του ήταν γεμάτη από πολύωρη διδασκαλία, από ατέλειωτες θαυματουργίες, από τη διακονία του πονεμένου λαού. Και φυσικά κουραζόταν. Δεν ήταν υπεράνθρωπος. Θεάνθρωπος ήταν, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Και ως τέλειος άνθρωπος είχε όλα τα ανθρώπινα, εκτός από την αμαρτία. Κουραζόταν επομένως ως άνθρωπος από τη διαρκή απασχόληση. Παρόλ’ αυτά αφιέρωνε συχνά όλη τη νύχτα στην προσευχή. Και πάντοτε περνούσε λιτά. «Ουκ είχε που την κεφαλήν κλίνη» (Ματθ. η 20). Δεν είχε που να ακουμπήσει την κεφαλή Του. Δεν είχε σπίτι δικό Του. Και το φαγητό Του απλό. Όλα στη ζωή Του ήταν λιτά και φτωχικά. Όλη τη ζωή Του την έζησε χωρίς ανέσεις και ανάπαυση, αλλά με πτωχεία, με στερήσεις και κόπους, με θυσία και αυταπάρνηση.

Ο Τίμιος Πρόδρομος είχε το ένδυμά του υφασμένο από τρίχες καμήλου, φορούσε ζώνη δερμάτινη γύρω από τη μέση του, η τροφή του δε ήταν πρόχειρη και απλή· δηλαδή ακρίδες που έφερνε ο άνεμος στην έρημο από την Αραβία, και μέλι άγριο (βλ. Ματθ. γ 4).

Οι άγιοι Απόστολοι έζησαν επίσης με ασκητικό φρόνημα, μέσα σε πολλούς κινδύνους, «εν κόπω και μόχθω, εν αγρυπνίαις πολλάκις, εν λιμώ και δίψει, εν νηστείαις πολλάκις, εν ψύχει και γυμνότητι» (Β Κορ. ια 27). Δεν ήταν μόνο οι αποστολικοί κόποι και μόχθοι. Ήταν και οι εκούσιες αγρυπνίες. Δεν ήταν μόνο ο λιμός και η δίψα, διότι δεν μπορούσαν πάντοτε να βρίσκουν τα αναγκαία για τη διατροφή τους. Ήταν και οι εκούσιες νηστείες. Περνούσαν κάποιες φορές το κρύο του χειμώνα χωρίς τα απαραίτητα ρούχα.

Το μαρτύριο εκατομμυρίων μαρτύρων της Εκκλησίας μας τι άλλο ήταν παρά τέλεια άσκηση; Φανέρωναν με την αυταπάρνησή τους ότι δεν δίσταζαν ούτε μπροστά στον θάνατο προκειμένου να ζήσει και να σωθεί η ψυχή.

Αλλά υπάρχει ολόκληρη τάξη αγίων της Εκκλησίας μας, η τάξη των οσίων ασκητών, που έζησαν με αξιοθαύμαστους ασκητικούς αγώνες για να φθάσουν στη μακαρία απάθεια και στη θέα του Θεού. Το Σάββατο της Τυρινής «μνείαν επιτελούμεν πάντων των εν ασκήσει λαμψάντων αγίων, ανδρών τε και γυναικών»[4].

Και στην Παλαιά Διαθήκη υπήρχε η νηστεία. Είναι δε θαυμαστό το παράδειγμα του προφήτη Δανιήλ και των αγίων Τριών Παίδων, που ζούσαν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα και τους πήρε με άλλους νέους ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ στα ανάκτορα για ειδική αποστολή. Έδωσε δε διαταγή να τρώνε και να πίνουν από το τραπέζι του, για να έχουν δύναμη και αντοχή. Αλλά αυτοί κρυφά από εκείνον νήστευαν. Και η νηστεία τους ωφελούσε και σωματικά. Οι όψεις τους ήταν ωραιότερες και τα σώματά τους υγιέστερα και ισχυρότερα από εκείνα των νέων που δεν νήστευαν (βλ. Δανιήλ. κεφ. α ). Στον ασκητή δεν λάμπει μόνο η ψυχή. Η λάμψη της ακτινοβολείται και από το σώμα.

Και στον Παράδεισο ήταν αναγκαία η άσκηση.

Οι πρωτόπλαστοι ζούσαν με αγιότητα και αναμαρτησία. Ήταν όμως και εκεί επιδεκτικοί τελειώσεως, μπορούσαν να προοδεύουν στην αρετή. Γι’ αυτό και τους δόθηκε εντολή νηστείας (βλ. Γεν. β 16-17). Έτσι ο Παράδεισος δεν ήταν γι’ αυτούς μόνο ένας υπέροχος τόπος τρυφής και απολαύσεως. Ήταν συγχρόνως και τόπος ασκήσεως. Η παράβαση της νηστείας τους έβγαλε από τον Παράδεισο. Και όλοι οι απόγονοί τους ζούμε έξω από τον Παράδεισο. Η τήρηση της νηστείας, γενικότερα της ασκήσεως, θα μας επιστρέψει στην αρχαία μας δόξα και ωραιότητα.

αρχιμ. Αστερίου Σ. Χατζηνικολάου από το βιβλίο «Ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα» εκδ. Ο Σωτήρ